Mediation in de zorg vraagt om een zorgvuldige aanpak. Lees hoe ik als mediator help bij het oplossen van conflicten in zorginstellingen en ziekenhuizen.
Mediation in de zorg: wat maakt deze sector zo bijzonder?
Zorginstellingen zijn geen gewone werkplekken. Het zijn plekken waar mensen dagelijks het uiterste van zichzelf vragen, in de zorg voor anderen. Vanuit mijn ervaring met talloze mediaties in deze sector zie ik hoe uniek – en tegelijkertijd hoe kwetsbaar – de zorg is als het gaat om arbeidsconflicten. In deze blog neem ik je mee in de dynamiek van zorgorganisaties, hoe conflicten ontstaan, wat ze in stand houdt en wat nodig is om ze op een goede manier op te lossen.
Hoe zit de zorgsector in elkaar?
De zorg is een wereld op zich. Of het nu gaat om een ziekenhuis, verpleeghuis, GGZ-instelling of thuiszorgorganisatie, overal zie je een paar opvallende kenmerken terug:
- Gedreven professionals met een groot verantwoordelijkheidsgevoel
In de zorg werken mensen met een sterke intrinsieke motivatie. Ze willen van betekenis zijn, iets goeds doen, bijdragen aan het welzijn van anderen. Dat maakt het werk mooi, maar ook emotioneel intens. Grenzen worden vaak verlegd – voor de patiënt of cliënt. Dat is bewonderenswaardig, maar het kan ook leiden tot overbelasting, frustratie en spanningen onderling. - Hiërarchie en taakverdeling
Veel zorgorganisaties kennen een duidelijke hiërarchie. Artsen, verpleegkundigen, zorgassistenten, coassistenten, teamleiders en managers: iedereen heeft zijn eigen rol, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Maar in de praktijk lopen die grenzen soms door elkaar. Bijvoorbeeld als een verpleegkundige zich inhoudelijk niet gehoord voelt, of als een arts een beslissing neemt zonder overleg. Dat kan tot wrijving leiden, zeker als de onderlinge communicatie stroef verloopt. - Complexe organisatiestructuren
Een zorginstelling is vaak groot, met verschillende afdelingen, disciplines en lagen van management. Er wordt gewerkt met roosters, diensten, protocollen en registratiesystemen. Daardoor is het soms lastig om elkaar echt te spreken of samen naar een oplossing te zoeken. Zaken kunnen makkelijk tussen wal en schip raken. - Grote betrokkenheid, weinig ruimte voor conflict
De meeste mensen in de zorg zijn conflictvermijdend. Niet uit onwil, maar omdat de zorg voor de ander vooropstaat. “Het gaat niet om mij,” hoor ik vaak. Maar als irritaties of misverstanden zich opstapelen, kunnen ze ineens ontploffen. Dan komt alles er tegelijk uit, vaak op een moment dat het al te laat lijkt. - Cultuur van ‘niet klagen maar dragen’
Er heerst nog vaak een cultuur waarin je vooral niet te veel moet zeuren. Zeker onder oudere medewerkers is het credo: “Gewoon doorgaan.” Tegelijkertijd zie je bij jongere zorgprofessionals juist de behoefte aan meer openheid, feedback en persoonlijke ontwikkeling. Die cultuurverschillen kunnen botsen en zorgen voor onbegrip of verwijdering.
Wat voor conflicten zie ik in de zorg?
De conflicten die ik tegenkom in ziekenhuizen en zorginstellingen zijn heel divers. Een paar voorbeelden:
Samenwerkingsproblemen in een team – bijvoorbeeld tussen verpleegkundigen onderling, of tussen artsen en verpleegkundigen.
Een verstoorde relatie tussen leidinggevende en medewerker – vaak ontstaan na een ziekmelding, beoordelingsgesprek of verschil van visie.
Grenzen aan loyaliteit – iemand voelt zich al lange tijd overvraagd, maar durft geen ‘nee’ te zeggen. Tot het echt niet meer gaat.
Rolverwarring – bijvoorbeeld een specialist die zich bemoeit met zaken die onder de verantwoordelijkheid van de teamleider vallen.
Omgang met incidenten of klachten – wanneer er sprake is van een (vermeende) medische misser, ligt er veel spanning op de communicatie. Er kunnen verwijten, schuldgevoelens en angst voor gevolgen ontstaan.
Verandertrajecten – nieuwe structuren of fusies brengen onzekerheid met zich mee, en kunnen leiden tot verzet of spanningen tussen ‘oude’ en ‘nieuwe’ teams.
Waarom conflicten in de zorg vaak blijven sudderen
Veel conflicten in de zorg ontstaan niet plotseling, maar bouwen zich langzaam op. Er wordt lang geprobeerd het zelf op te lossen, want “we moeten het met elkaar doen.” Maar juist door die loyaliteit wordt er vaak te laat ingegrepen.
Bovendien is er weinig tijd. Gesprekken worden gevoerd tussen de bedrijven door, of via e-mail. Belangrijke signalen worden gemist. En als er dan toch een escalatie is – bijvoorbeeld een ziekmelding of een formele klacht – is de schade vaak al groot.
Ook zie ik dat er soms geen duidelijke aanspreekstructuur is. Medewerkers weten niet goed bij wie ze terechtkunnen met hun zorgen. Of ze voelen zich niet veilig genoeg om het te bespreken.
Hoe ik mediation in de zorg aanpak
Mediation in de zorg vraagt een aanpak die recht doet aan de intensiteit van het werk en de cultuur van de organisatie. In mijn begeleiding let ik op een paar belangrijke dingen:
- Vertrouwen en veiligheid voorop
Ik creëer een ruimte waarin deelnemers zich gehoord en serieus genomen voelen. Juist in een sector waar veel draait om verantwoordelijkheden en protocollen, is het essentieel dat er even los van de rol gepraat kan worden: mens tot mens. - Rekening houden met de dynamiek van het werk
Zorgprofessionals kunnen vaak niet zomaar een dagdeel vrijmaken. Daarom stem ik de sessies zorgvuldig af: kort, doelgericht en eventueel op locatie of digitaal. En altijd op een moment dat het de minste verstoring geeft in het rooster.
Gestructureerde, heldere gesprekken
Ik help om ingewikkelde situaties terug te brengen tot de kern: waar zit de knoop, wat heb je nodig, wat wil je anders? Zorgmensen zijn gewend aan duidelijkheid. Ik geef die ook in het mediationproces.
Aandacht voor herstel of afronding
Soms lukt het om samen verder te gaan. Soms is het beter om netjes afscheid te nemen. In beide gevallen zorg ik voor heldere afspraken die recht doen aan ieders situatie én voldoen aan de eisen van de Wet verbetering poortwachter.
Mediation is meer dan praten – het is de weg naar rust
Conflicten in de zorg raken mensen diep. Ze gaan over werk, maar ook over identiteit, vertrouwen en erkenning. Een goed begeleid mediationtraject zorgt voor:
Minder ziekteverzuim
Herstel van werkrelaties
Duidelijke, gedragen afspraken
Voldoen aan wettelijke verplichtingen
En vooral: rust en ruimte om weer te focussen op goede zorg
Meer lezen?
Wil je meer weten over de voordelen van arbeidsmediation?
👉 Voordelen van Arbeidsmediation
Of bekijk:
Klaar om stappen te zetten?
Heb je te maken met spanningen in een team, een ziekmelding of een vastgelopen situatie? Neem dan vrijblijvend contact op. Binnen drie werkdagen kan het traject starten.
👉 Plan een kennismaking – rust en duidelijkheid zijn dichterbij dan je denkt.