Dit ondeugende kaboutertje kreeg ik van een deelneemster bij de afsluiting van een mediation over een arbeidsconflict. Voor haar staat het symbool voor haar nieuw verworven lef om voor zichzelf op te komen. In vaktermen heet dit empowerment: het vergroten van de autonomie van partijen en van hun vermogen om zelf te beslissen.
Als mediator stimuleer je empowerment allereerst door je gedragsregels uit te dragen:
- met een neutrale houding en onpartijdigheid
- door de verantwoordelijkheid voor de gekozen oplossing bij partijen te leggen
- door geen oplossing op te dringen en
- door de keuzes van partijen te respecteren, ongeacht wat je zelf van de kwestie vindt.
Maar dat is niet altijd genoeg. In conflicten raken mensen vaak hun zelfvertrouwen kwijt. Doordat de ander rot of neerbuigend tegen je doet, doordat je niet weet hoe je met het conflict moet omgaan of doordat je de kracht en de macht van de ander overschat en daarmee jezelf klein en weerloos maakt.
Als mediator kan ik een mediationdeelnemer helpen bij het (terug)krijgen van het zelfvertrouwen door hem of haar het eigen aandeel in het conflict te laten inzien en erkennen. Iemand die de schuld voor het conflict volledig bij de ander legt kan zich namelijk machteloos voelen: de ander bepaalt, het conflict overkomt je.
1-op-1 kan je nog verder gaan om mensen hun zelfvertrouwen te laten herwinnen. Als mediator heb je hier beperkt de mogelijkheid toe in een zogenoemde caucus (een individueel gesprek met een van de partijen). Als conflictcoach heb je meer mogelijkheden. Je kan het beeld dat iemand heeft van de ‘enorme’ macht en de kracht van de andere partij helpen terugbrengen tot normale proporties:
- door te benadrukken dat het om het gedrag gaat en niet om de persoon
- door uit het persoonlijke te gaan en het conflict zakelijk af te pellen
- door iemand weer bewust te maken van de eigen sterke punten
- door iemand met respect naar zichzelf te laten kijken: waarom zou de ander zich respectloos naar jou mogen gedragen?
Ook het leren omgaan met kritiek en feedback is essentieel voor het zelfvertrouwen. Dat is ook een belangrijke taak van een conflictcoach.
Het kaboutertje heeft inmiddels een mooie plek in mijn kantoor gekregen. Soms, als ik in het heetst van de strijd even onzeker word, kijk ik naar dat olijke gezicht en die opgestoken middelvinger en denk ik ‘F*ck it, ik kan niet meer doen dan m’n best!’
